Θάνατος και πένθος

Ο θάνατος αγαπημένου προσώπου είναι σοβαρή εμπειρία για τα παιδιά και χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή την περίοδο αυτή. Η αντίδρασή τους εξαρτάται από ποιότητα της σχέσης τους με το πρόσωπο που πέθανε. Εχει επίσης μεγάλη σημασία αν ο θάνατος ήταν ξαφνικός ή αναμενόμενος καθώς και ο τρόπος με τον οποίο αντιδρούν σ’ αυτόν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, τόσο προσωπικά όσο και πολιτισμικά π.χ. σ΄ ορισμένες κοινότητες υπάρχει η αντίληψη ότι το παιδί πρέπει ν’ απομακρύνεται από το περιβάλλον του ατόμου που πέθανε, για λίγες μέρες.

Η αντίδραση των παιδιών εξαρτάται επίσης από την ηλικία τους. Πολύ μικρά παιδιά εμφανίζουν ανησυχία, γκρίνια, προβλήματα ύπνου ή ανορεξία, ιδιαίτερα αν το πρόσωπο που πέθανε συμμετείχε στη φροντίδα τους.. Παιδιά μεγαλύτερα των πέντε ετών μπορούν να κατανοήσουν τη συνέπεια του θανάτου, ότι δηλαδή συμβαίνει σ΄ όλα τα όντα, έχει αιτία και η απώλεια του θανόντα είναι μόνιμη. Μερικές φορές μικρά παιδιά ανησυχούν ότι συνέβαλλαν στο θάνατο του αγαπημένου τους προσώπου με την άτακτη συμπεριφορά τους. Έφηβοι μπορεί να δυσκολεύονται να εκφράσουν με λόγια τα συναισθήματά τους και να δείχνουν τη θλίψη τους με ευερεθιστότητα ή απομόνωση.

Η στάση των γονιών

Είναι μακροπρόθεσμα ωφέλιμο τα παιδιά, ιδιαίτερα τα μεγαλύτερα των πέντε ετών, να ενημερωθούν για τον θάνατο του προσφιλούς τους προσώπου, με τρόπο κατάλληλο και ανάλογο των συνθηκών. Είναι επίσης χρήσιμο ν’ αποχαιρετήσουν το νεκρό ή και να συμμετέχουν στην κηδεία του, εφ όσον το επιθυμούν. Ο τρόπος με τον οποίο αυτό μπορεί να συμβεί, εξαρτάται από τις συνήθειες και πεποιθήσεις της οικογένειας, αλλά και από τη συναίνεση του νεαρού ατόμου.

Είναι σημαντικό να είναι διαθέσιμο ένα μέλος της οικογένειάς τους, ώστε τα νεαρά άτομα να συζητήσουν μαζί του τις σκέψεις τους και τα συναισθήματά τους για την απώλεια του αγαπημένου τους προσώπου. Η έκφραση της λύπης και το “μοίρασμα” των σκέψεων μεταξύ των μελών της οικογένειας, βοηθά τη διαδικασία του πένθους να συμβεί φυσιολογικά. Στη διαδικασία αυτή τα παιδιά, συνήθως, στη αρχή εκφράζουν άρνηση για την απώλεια του προσώπου, κατόπιν θυμό, στη συνέχεια θλίψη και στο τέλος την αποδοχή της απώλειας. Η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή μήνες και η αντιμετώπιση περιλαμβάνει συναισθηματική υποστήριξη από τα άτομα της οικογένειάς του.

Πότε χρειάζεται να ζητήσετε βοήθεια

Το νεαρό άτομο χρειάζεται εξειδικευμένη βοήθεια αν:

• με την πάροδο του χρόνου, αρνείται την απώλεια και συμπεριφέρεται σαν, το πρόσωπό που πέθανε, να είναι ακόμα ζωντανό.
• εμφανίσει συμπτώματα κατάθλιψης με διαταραχή του ύπνου και της όρεξης για φαγητό, έκπτωση στις σχολικές επιδόσεις και απόσυρση από τους φίλους του.
• εμφανίσει ανώριμες συμπεριφορές με φοβίες και προσκόλληση σε ενήλικες.
• εκφράσει επιθυμία ν’ ανταμώσει με το πρόσωπο που πέθανε, πεθαίνοντας το ίδιο.